Archeologiczne Skarby Kultury w międzyrzeczu Bugu, Liwca i Krzny

 

Z międzyrzecza Bugu, Liwca i Krzny znanych jest szesnaście grodzisk o potwierdzonej metryce wczesnośredniowiecznej
i co najmniej dwie fortyfikacje późniejsze. Dziesięć z nich zlokalizowanych jest w niewielkiej odległości od Łosic.
Mają one znaczenie strategiczne dla poznania dziejów regionu w średniowieczu i we wczesnej nowożytności. Tutaj bowiem,
od starszych faz wczesnego średniowiecza formowała się czytelna do dzisiaj strefa kontynentalnego styku kulturowego,
a także granic politycznych pomiędzy Polską i Rusią oraz wyznaniowych pomiędzy katolicyzmem i prawosławiem.

 

Zaprezentowane obiekty współtworzą dziedzictwo kulturowe o wyjątkowej wartości, zarówno w perspektywie regionalnych badań
archeologiczno-historycznych, jak też na polu ogólnokrajowym. Wyniki badań archeologicznych dostarczają kluczowych informacji
pozwalających na częściową rekonstrukcję realiów funkcjonowania dawnych społeczności. Pozostałości grodów i fortalicji przetrwały do dziś, stając się ważnym elementem krajobrazu kulturowego. Zachowanie tego skarbu dla przyszłych pokoleń jest zatem bardzo istotne. Pieczę nad tymi pomnikami kultury winni sprawować wszyscy, którzy swoją indywidualną tożsamość wywodzą z „małej ojczyzny” południowego Podlasia. Ochrona tych zabytków stanowi obywatelski obowiązek, w przeciwnym razie przyszłe pokolenia będą skazane wyłącznie na własną wyobraźnię.

 

GRODZISKA I FORTYFIKACJE W OKOLICACH MIASTA ŁOSICE


 

1. DZIĘCIOŁY, gm. Łosice. Grodzisko „Dawne”, „Okop” lub „Dawne okopy”, (XII – 1. połowa XIII w.)


2. OSTROMĘCZYN, gm. Platerów. Fortyfikacja wybudowana ok. połowy XVII w. przez Wojciecha Niemirę.


3. CHŁOPKÓW, gm. Platerów. Grodzisko (XII-XIII w.)
4. WALIM, gm. Stara Kornica. Gród wczesnośredniowieczny o miejscowej nazwie „Okopy Szwedzkie” lub „Kopiec Szwedzki”.
5. HUSZLEW, gm. loco. Grodzisko noszące lokalną nazwę „Horodzisko” lub „Horodysko”, (przełom X i XI w.—początek XII w.)
6. DOŁHOŁĘKA, gm. Międzyrzec Podlaski. Gród znany lokalnie jako „Horodyszcze”, (X w. )
7. SZAŃKÓW, gm. Łosice. Grodzisko usytuowane na łąkach noszących lokalną nazwę „Horodyszcze”. Prawdopodobnie wczesnośredniowieczne.
8. KRZESK, gm. Zbuczyn. Gród najstarszy w regionie, wzniesiony w 2. połowie IX w., opuszczony prawdopodobnie
w końcu XII lub w 1. połowie XIII w.
9. KLIMY, gm. Olszanka. Fortyfikacja nazywana lokalnie Redutą Szwedzką, wybudowana prawdopodobnie w końcu IX stulecia
i użytkowana w X w.
10. CZOŁOMYJE, gm. Mordy. Grodzisko „Okop Szwedzki”, (X-XI w.)

 

Przemiany osadnicze w dorzeczu górnej Tocznej we wczesnym i późnym średniowieczu—projekt interdyscyplinarnych badań nieinwazyjnych dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz z budżetu Miasta i Gminy Łosice, realizowany w latach 2018-2019.
Dane źródłowe LAS oraz mapa topograficzna pochodzą z centralnej części państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.